یکشنبه, 22 آوریل 2018

کتاب رهبر عزیز

کتاب رهبر عزیز – dear leader – یک زندگی‌نامه‌ی جذاب و خواندنی دیگر در مورد فرار از کره شمالی است. در کتاب رهبر عزیز یکی از ماموران عالی‌رتبه ضداطلاعاتی – جَنگ جین سونگ – زندگی‌اش را در مقام شاعر درباره‌ی کیم جونگ ایل و فرار نفس‌گیرش به سوی آزادی را شرح می‌دهد.

کره شمالی و رهبرانش به شدت از اینکه دنیای بیرون در مورد آن‌ها اطلاعات داشته باشد بیزار است و دست به هر کاری می‌زند تا مانع این اتفاق شود. کیم جونگ ایل، دومین رهبر کره شمالی، می‌گوید:

ما باید کشورمان را در مه غلیظی نگه داریم تا دشمنان چیزی در موردمان نفهمند.

پشت جلد کتاب رهبر عزیز آمده است:

تاکنون هیچ کدام از نخبگان کره شمالی چگونگی عملکرد این کشور تمامیت‌خواه و دستگاه تبلیغاتی‌اش را توصیف نکرده بود. در داستان نفس‌گیر فرار جنگ جین سونگ به کره جنوبی افشاگری حیرت‌انگیزی بیان می‌شود: رهبر عزیز «داستان دراماتیک غیرممکنی است… یکی از بهترین تصویرپردازی‌ها و در عین حال کابوس کره شمالی.»

مترجم – مسعود یوسف حصیرچین – در مقدمه کتاب چنین می‌گوید:

تفاوت اصلی کتاب رهبر عزیز با دیگر کتاب‌های مربوط به کره شمالی در این است که جنگ جین سونگ فراری‌ای عادی نیست. او شاعری است که در بالاترین سطوح قدرت فعالیت کرده، در ساخته شدن کیش شخصیتی کیم جونگ ایل، رهبر عزیز، نقش داشته و حتی به جمع «پذیرفته‌شدگان» راه یافته، که اعضای آن بسیار کم هستند. همچنین او چندین سال در سازمان جاسوسی کره شمالی فعالیت داشته و به همین دلیل با رازهای پشت پرده سیاست کره شمالی آشناست. در نتیجه این نزدیکی به نهاد قدرت و شخص کیم جونگ ایل، او به راحتی و به خوبی می‌تواند در این کتاب به ساختار واقعی قدرت در کره شمالی بپردازد.

شِرلی لی، مترجم انگلیسی کتاب در مقدمه می‌گوید:

آقای جنگ شاعر بود، نه سیاستمدار، و دقیقا به همین دلیل است که با افسانه‌سازی رژیم کاملا آشناست و کتاب خاطرات او نقاب‌های این کشور را برمی‌دارد.

[ لینک: کتاب فرار از اردوگاه ۱۴ – داستان فرار اودیسه وار مردی از کره شمالی به سوی آزادی – ترجمه مسعود یوسف حصیرچین ]

کتاب رهبر عزیز

خلاصه کتاب رهبر عزیز

صحنه ابتدایی این کتاب، دیدار جنگ جین سونگ با کیم جونگ ایل است. دیداری که بسیار خواندنی است و اتفاقات عجیبی رخ می‌دهد. خود جنگ جین سونگ با آنکه همشه اطلاعات زیادی در اختیار داشته و از اوضاع کشور آگاه بوده، از نحوه دیدار با کیم جونگ ایل بسیار شگفت‌زده می‌شود. این دیدار جایگاه مهم جنگ جین سونگ را در کره شمالی نشان می‌دهد و نکته مهم‌تر اینکه، از نزدیک دیدن رهبر تصورات ذهنی او را به هم می‌ریزد و باعث می‌شود دوباره در مورد کشور و رهبرش فکر کند:

در حالی که برای ادای احترام تا کمر خم می‌شوم، چشمانم صحنه غم‌انگیزی را می‌بینند: پاهای کیم جونگ ایل زیر رومیزی. او کفش‌هایش را درآورده است. حتی ژنرال هم به پادرد مبتلاست! همیشه او را موجودی قدسی پنداشته بودم که حتی به توالت هم احتیاج ندارد. این را در مدرسه به ما آموزش داده بودند و حزب هم همین را می‌گوید: زندگی ژنرال ما زنجیره‌ای پیوسته از معجزات است که حتی اگر تمام زندگی‌های فانی‌مان را هم روی هم بگذارند، با آن برابر نمی‌شود. (کتاب رهبر عزیز – صفحه۲۹)

همان‌طور که پیش‌تر هم گفتیم، جنگ جین سونگ شاعر بود، اما نه یک شاعر عادی. او شعری درباره رهبر عزیز گفته بود که بسیار مورد توجه شخص رهبر واقع شده بود و همین موضوع اعتبار بی‌نظیری به او بخشیده بود. اعتباری که بهترین زندگی ممکن در کره شمالی را برای او به ارمغان آورد. دیگر حتی جاسوس‌ها و ماموران حکومتی هم نمی‌توانستند زندگی او را تحت نظر داشته باشند و یا کوچک‌ترین اتهامی به او بزنند، چرا که او از پذیرفته‌شدگان است و رهبر را هم از نزدیک دیده است. این بدان معناست که تهمت زدن به جنگ جین سونگ، یا متهم کردن او به کاری نادرست، مساوی با تهمت زدن به رهبر عزیز و زیر سوال بردن اوست، و هیچ احدی در کره شمالی حتی جرات آن را ندارد که در مورد رهبرش فکر بد بکند چه برسد به تهمت زدن به او یا هرچیز دیگر.

جنگ جین سونگ بعد از اینکه بسیار مورد توجه بود یک وظیفه مهم دیگر را هم به عهده گرفت: سرودن شعری درباره چگونگی لبخند رهبر عزیز. قبل از انجام این ماموریت مهم، جنگ جین سونگ درخواست می‌کند که سری به شهر و خانواده‌اش بزند. رفتن به زادگاهش و دیدن فقر و بدبختی و همچنین نبود غذا دومین ضربه به تفکرات و روح او بود.

چرا ما ملتی فقیر بودیم؟ اگر رهبر کبیرمان بزرگ بود، چرا مردمش از گرسنگی می‌مردند؟ اصلاحات چینی‌ها را خوشبخت کرد، چرا حزب ما به تغییری در سیاست‌هایش نمی‌اندیشد؟ از این‌که این سوال‌ها مثل چشمه در ذهنم می‌جوشیدند متنفر بودم. وقتی فکر می‌کردم از شر یکی‌شان خلاص شده‌ام، سر و کله یکی دیگر پیدا می‌شد. هیچ وقتِ دیگری در عمرم این‌قدر سوال برای پرسیدن از خودم، حزب و رهبر عزیز در ذهن نداشتم. (کتاب رهبر عزیز – صفحه۲۹)

با وجود همه‌ی این‌ها، جنگ جین سونگ می‌دانست که جایگاه خوبی دارد و نباید زندگی خودش و خانواده‌اش را نابود کند پس روی انجام دادن وظیفه مهم خود و سرودن شعر تمرکز می‌کند. این ماموریت بسیار خاص نیازمند مطالعه و تحقیق بسیار بود تا شعری که سروده می‌شود بی‌همتا باشد. در نتیجه جنگ جین سونگ به اطلاعات، کتاب‌ها، مجلات، روزنامه‌ها و بسیاری دیگر از نوشته‌های ممنوعه دسترسی داشت. در نتیجه همین دسترسی، کتاب ممنوعه‌ای را که امانت گرفته بود را به دوست قرض می‌دهد.

فاجعه وقتی است که دوستش این کتاب را گم می‌کند و آن‌ها دیگر چاره‌ای جز فرار ندارند.

در قسمت دیگری از پشت جلد کتاب آمده است:

جَنگ جین سونگ در کره شمالی زندگی شاد و خوبی داشت: حتی هنگامی که کشور دچار قحطی بود و آدم‌های بسیاری از گرسنگی مردند، جیره غذایی او قطع نشد، مجوز سفر داشت، اطلاعات سانسورنشده در اختیارش بود و با شخص کیم جونگ ایل نشست و برخاست می‌کرد. به نظر می‌رسید زندگی‌اش در پیونگ یانگ در امن و امان است. اما این امتیازات و رفاه در آستانه نابودی بود چرا که مجله ممنوعه‌ای را که به دوستش داده بود گم شده بود. حالا جنگ جین سونگ برای نجات جان خودش و خانواده‌اش چاره‌ای جز فرار نداشت.

[ لینک: کتاب روح گریان من – داستان واقعی یک جاسوس زن کره‌ای ]

درباره کتاب رهبر عزیز

در عالی و مهم این کتاب هیچ شکی نیست و من فکر می‌کنم همه‌ی ما باید در مورد حکومت‌های تمامیت‌خواه اطلاعات مناسبی در اختیار داشته باشیم. بنابراین پیشنهاد می‌کنم که این کتاب را مطالعه کنید – این کتاب را جزء کتاب‌های پیشنهادی کافه‌بوک قرار داده‌ایم – اما به اعتقاد من، این کتاب فقط یک مثال از درس‌های مهمی است که جورج اورول سعی دارد در کتاب ۱۹۸۴ به ما بدهد. پس پیشنهاد دیگر من این است که حتما در کنار این کتاب، کتاب ۱۹۸۴ را نیز مطالعه کنید. (اگر توانستید کتاب مزرعه‌ی حیوانات را نیز از جورج اورول بخوانید.)

قبل از مطالعه این کتاب، کتاب فرار از اردوگاه ۱۴ و کتاب روح گریان من را که در مورد کشور کره شمالی هستند، خوانده بودم و فکر می‌کردم اطلاعات خوبی از رهبران کره شمالی و همچنین نحوه حکومت آن‌ها دارم. اما با روبه‌رو شدن با این کتاب و خواندن حرف‌های جنگ جین سونگ، به معنای واقعی کلمه به عمق فاجعه پی بردم. لازم است به این نکته اشاره کنم که مترجم انگلیسی کتاب در مقدمه خود گفته است که:

مطالب بسیاری هست که در این کتاب گفته نشده و نمی‌شود که گفته شود.

نویسنده در کنار داستان زندگی و فرار خودش، واقعیت‌ها و موضوعات مختلفی درباره زندگی مردم کره شمالی، سیاست‌های کاری، زندگی رهبران کره شمالی و… را بیان می‌کند که همه‌ی این‌ها در کنار هم، کتاب رهبر عزیز را به کتابی دردناک، عجیب و پر از غم تبدیل کرده است.

کتاب رهبر عزیز در سه بخش نوشته شده است:

دیکتاتوری
فراری
آزادی

جلد کتاب هم بسیار عالی و تاثیرگذار است و باید اعتراف کنم بعد از خواندن کتاب، از چشم‌های آن سرباز بسیار ترس داشتم. نکته نهایی اینکه، لقب کیم جونگ ایل در کره شمالی رهبر عزیز و لقب کیم ایل سونگ (پدر کیم جونگ ایل) رهبر کبیر است.

[ لینک: معرفی کتاب دنیای قشنگ نو – کتابی که منتقدان آن را با ۱۹۸۴ مقایسه می کنند.]

خلاصه کتاب رهبر عزیز

جملاتی از متن کتاب رهبر عزیز

وقتی برای چاپ کتاب‌های درسی در کشور به اندازه کافی کاغذ نبود، بیشتر افراد توانایی خرید یک رمان انقلابی قطور را نداشتند. اما با شعر می‌شد اصول وفاداری به خاندان کیم را به صورت خلاصه و البته تاثیرگذار در یک صفحه روزنامه گنجاند. در نتیجه، شعر در نقش رایج‌ترین وسیله اعمال دیکتاتوری فرهنگی کیم جونگ ایل ظهور کرد. (کتاب رهبر عزیز – صفحه۳۷)

در زبان کره شمالی دو گونه متفاوت سخن گفتن وجود دارد: یکی مربوط به رهبر است و دیگری مربوط به سایرین. (کتاب رهبر عزیز – صفحه۶۶)

در اوایل دهه ۱۹۸۰، دولت کره شمالی اعلام کرد که حضور شهروندان معلول در پیونگ یانگ زیبایی شهر را خراب می‌کند و همه آنان را به روستاها تبعید کرد. (کتاب رهبر عزیز – صفحه۷۰)

در کره شمالی، خبری از آزادی سفر نیست و فقط با ارائه مجوز رسمیِ سفر است که می‌شود بلیت خرید. (کتاب رهبر عزیز – صفحه۷۵)

کره شمالی اصرار دارد که شکست ژاپن، در سال ۱۹۴۵، نتیجه مستقیم دستاوردهای کیم ایل سونگ در مقام رهبری چریک در مقاومت علیه ژاپن است. جنگ دو کره را، که در واقع با آتش‌بس به پایان رسید، پیروزی قاطع کیم ایل سونگ بر امپریالیسم ایالات متحده می‌دانند. حتی تاریخ جنگ سرد، که در کره شمالی به عنوان یک تاریخ کمونیستی تدریس می‌شود، هم حول محور تلاش‌های کیم ایل سونگ می‌چرخد. (کتاب رهبر عزیز – صفحه۱۵۹)

برای ما پناهندگان فراری، معمولا چیزهایی که نمی‌توانیم با خودمان ببریم دردناک‌تر از چیزهایی است که از آن‌ها فرار می‌کنیم. (کتاب رهبر عزیز – صفحه۱۹۸)

از لحاظ فنی، کره شمالی هنوز در جنگ با آمریکاست، به همین دلیل، در داخل کشور به کمک‌های انسان‌دوستانه خارجی «غنیمت جنگی» می‌گویند. رژیم کره شمالی خودش را مقید به ایدئولوژی جوچه می‌داند و در آن واژه «کمک» ممنوع است، چون تهدیدی برای «اتکا به خود» محسوب می‌شود. در نتیجه، هدایایی که هر ماه کارکنان سازمان جبهه متحد دریافت می‌کردند، «غنایم جنگی» به حساب می‌آمد که سازمان‌های مذهبی کره جنوبی و بین‌المللی آن‌ها را با نام کمک‌های انسان‌دوستانه اهدا کرده بودند. (کتاب رهبر عزیز – صفحه۲۱۷)

در سیاهی کره شمالی، تنها جاهایی که بیست و چهار ساعت شبانه‌روز برق داشتند اطراف تندیس‌های کیم ایل سونگ بود. (کتاب رهبر عزیز – صفحه۲۴۵)

انتظار مرگ قطعی را کشیدن از مرگ سخت‌تر است. (کتاب رهبر عزیز – صفحه۲۶۳)

اگر دروغی را صد بار تکرار کنید، حتی کسی هم که دروغ را ساخته در آخر آن را باور خواهد کرد. (کتاب رهبر عزیز – صفحه۲۸۷)

وقتی ماموران کره شمالی می‌خواهند مجرمی را، که خطر فرارش وجود دارد، از کشور دیگری به کره شمالی برگردانند اول دست و پایش را می‌شکنند و سپس برای رد کردنش از مرز در تابوت می‌گذارندش. (کتاب رهبر عزیز – صفحه۳۳۱)